Refleksje dotyczące roli i znaczenia dźwięku (nie tylko w tradycyjnym, muzycznym odniesieniu) stanowiły przedmiot spotkań z badaczami oraz artystami w ramach kilku seminariów naukowych organizowanych przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Koninie. Uczestnicy corocznych interdyscyplinarnych debat poruszali się w obszarach wyznaczonych motywem przewodnim seminariów: ,,Perypetie dźwięku w kulturze i edukacji (2014), ,,Poza muzyką. Słuchanie świata’’ (2015), ,,Sposoby słuchania’’ (2016), ,,Od szumu radiowego do szumu w muzyce. Radio jako medium i instrument muzyczny’’ (2017). Pewnym podsumowaniem rozważań toczonych w ramach seminariów była publikacja - monografia zbiorowa zatytułowana ,,Sposoby słuchania’’ (red. M. Olejniczak, T. Misiak, Wydawnictwo PWSZ w Koninie, 2017).
Kameralna forma seminaryjna spotkań przerodziła się konferencyjną, czego efektem była Ogólnopolska Konferencja Naukowa ,,Słuchanie medium. Doświadczenia akuzmatyczne w kulturze współczesnej’’, która odbyła się 16 marca w PWSZ w Koninie.
Doświadczenie akuzmatyczne wiąże się ze słuchaniem dźwięków, które oderwane zostały od swojego źródła. Strategie tego typu opisane zostały we współczesnej humanistyce w dwóch różnych kontekstach: artystycznym (muzycznym) i ekologicznym (ekologia akustyczna).
W perspektywie sztuki doświadczenie akuzmatyczne powiązane zostało w połowie XX wieku przez Pierre’a Schaeffera z „muzyką konkretną” – muzyką, w ramach której proces twórczy realizuje się poprzez przekształcanie nagranych dźwięków pochodzących z różnych źródeł. Metamorfozy takie powodują, iż w rezultacie zaciera się pierwotne brzmienie wykorzystywanych dźwięków, odcinając je od swych przedmiotowych źródeł. Stwarza to nową sytuację słuchania, w której „źródła dźwiękowe” zastąpione zostają przez „źródła wyobrażone” – słuchacz podczas odbioru pozbawiony zostaje tradycyjnych wyobrażeń wiążących dźwięk z jego źródłem (określonym przedmiotem wydającym dźwięk).
W kontekście ekologii akustycznej natomiast – tradycji wyrastającej z analiz Murraya R. Schafera – dźwięki oderwane od źródła to efekt technokulturowych przeobrażeń, które prowadzą do pojawiania się coraz większej ilości środowisk akustycznych określanych mianem lo-fi. Tak nazwane pejzaże dźwiękowe charakteryzują się nadmiarem szumów względem sygnałów, a także dźwięków, których znaczenia i pochodzenia nie jesteśmy w stanie rozpoznać z uwagi na duże zagęszczenie bądź natężenie. Długotrwałe przebywanie w takich środowiskach prowadzi, zdaniem Schafera do schizofonii, będącej bezpośrednim efektem doświadczeń związanych ze słuchaniem dźwięków odciętych od swych źródeł, nie niosących pożądanych informacji o środowisku, w którym występują.
Na jakie sposoby potencjał tego rodzaju doświadczeń i związanych z nimi pojęć da się przenieść na grunt analiz wykraczających poza wspomniane pola badawcze? Na ile doświadczenie akuzmatyczne może być inspirujące dla współczesnych badań krytycznoliterackich, estetycznych, fenomenologicznych, filmoznawczych czy medioznawczych? Te pytania stanowiły punkt wyjścia do interdyscyplinarnych dyskusji nad zmianami form zapośredniczenia dźwięku oraz słuchania dokonujących się pod wpływem rozwoju technologicznego.
Niewątpliwie ważnym (korespondującym wprost z centralną ideą konferencji) wydarzeniem była realizacja artystyczna Joanny Adamczewskiej pt. Acoustic books’’, poprzedzona wprowadzeniem dr hab. Tomasza Wilmańskiego (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu).
Konferencji towarzyszyła wystawa zrealizowana w Galerii CKiS ,,Wieża Ciśnień’’ w Koninie pt. ,,Pas transmisyjny’’ (kuratorzy: T. Misiak, A. Nowaczyk, M. Olejniczak), w ramach której odbyły się koncerty i pokazy prac video, zaprezentowane zostały obiekty i instalacje oraz performance.
Konferencja stanowiła wspólne przedsięwzięcie kilku instytucji: Zakładu Edukacji i Pomocy Społecznej - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie (gospodarz), Instytutu Dziennikarstwa, Komunikowania i Technologii Mediów - Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu, Wydziału Malarstwa i Rysunku – Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu oraz Centrum Kultury i Sztuki w Koninie. Patronat nad konferencję objęło czasopismo ,,Glissando’’.
Tomasz Misiak, Marcin Olejniczak
.JPG)
Kameralna forma seminaryjna spotkań przerodziła się konferencyjną, czego efektem była Ogólnopolska Konferencja Naukowa ,,Słuchanie medium. Doświadczenia akuzmatyczne w kulturze współczesnej’’, która odbyła się 16 marca w PWSZ w Koninie.
Doświadczenie akuzmatyczne wiąże się ze słuchaniem dźwięków, które oderwane zostały od swojego źródła. Strategie tego typu opisane zostały we współczesnej humanistyce w dwóch różnych kontekstach: artystycznym (muzycznym) i ekologicznym (ekologia akustyczna).
W perspektywie sztuki doświadczenie akuzmatyczne powiązane zostało w połowie XX wieku przez Pierre’a Schaeffera z „muzyką konkretną” – muzyką, w ramach której proces twórczy realizuje się poprzez przekształcanie nagranych dźwięków pochodzących z różnych źródeł. Metamorfozy takie powodują, iż w rezultacie zaciera się pierwotne brzmienie wykorzystywanych dźwięków, odcinając je od swych przedmiotowych źródeł. Stwarza to nową sytuację słuchania, w której „źródła dźwiękowe” zastąpione zostają przez „źródła wyobrażone” – słuchacz podczas odbioru pozbawiony zostaje tradycyjnych wyobrażeń wiążących dźwięk z jego źródłem (określonym przedmiotem wydającym dźwięk).
W kontekście ekologii akustycznej natomiast – tradycji wyrastającej z analiz Murraya R. Schafera – dźwięki oderwane od źródła to efekt technokulturowych przeobrażeń, które prowadzą do pojawiania się coraz większej ilości środowisk akustycznych określanych mianem lo-fi. Tak nazwane pejzaże dźwiękowe charakteryzują się nadmiarem szumów względem sygnałów, a także dźwięków, których znaczenia i pochodzenia nie jesteśmy w stanie rozpoznać z uwagi na duże zagęszczenie bądź natężenie. Długotrwałe przebywanie w takich środowiskach prowadzi, zdaniem Schafera do schizofonii, będącej bezpośrednim efektem doświadczeń związanych ze słuchaniem dźwięków odciętych od swych źródeł, nie niosących pożądanych informacji o środowisku, w którym występują.
Na jakie sposoby potencjał tego rodzaju doświadczeń i związanych z nimi pojęć da się przenieść na grunt analiz wykraczających poza wspomniane pola badawcze? Na ile doświadczenie akuzmatyczne może być inspirujące dla współczesnych badań krytycznoliterackich, estetycznych, fenomenologicznych, filmoznawczych czy medioznawczych? Te pytania stanowiły punkt wyjścia do interdyscyplinarnych dyskusji nad zmianami form zapośredniczenia dźwięku oraz słuchania dokonujących się pod wpływem rozwoju technologicznego.
W obradach uczestniczyli przedstawiciele kilku ośrodków akademickich (z Konina, Krakowa, Lublina, Poznania, Wrocławia) oraz środowisk twórczych (z Kołobrzegu, Poznania, Warszawy). Część plenarną konferencji zapoczątkował dr hab. Tomasz Misiak (Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu) przedstawiając tradycje i wybrane sposoby definiowania akuzmatyki i doświadczenia akuzmatycznego. Problemowi statusu słyszenia za sprawą implantów ślimakowych (i kontrowersji z tym związanych) poświęcone było wystąpienie dr Magdaleny Zdrodowskiej (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie). Redaktor Jerzy Sosnowski (Radio TOK FM) zaprezentował inspiracje stojące za jego autorską audycją radiową pt. ,,Nasłuchiwanie’’ (soudart, soundspace, itp.). Technologiczny determinizm muzycznych praktyk wykonawczych stanowił oś referatu mgr. Krystiana Nowaka (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie). Ostatnim prelegentem w sesji plenarnej był Robert Szczepaniak (PWSZ w Koninie), który dokonał przeglądu historii nośników dźwięku.
W części panelowej uczestniczyli: Monika Pich, dr Adam Nowaczyk, Hubert Wińczyk, Adam Frankiewicz, Maciej Jaciuk i Marcin Olejniczak. Prezentacje i dyskusje panelistów dotyczyły m.in.: autorskich praktyk wykorzystywania nagrań terenowych w performance; relacji między gestem artystycznym (wizualnym) a dźwiękiem; translacji wielozmysłowych; słuchania doświadczenia intymnego; kulturowego znaczenia restytucji taśmy magnetofonowej. Niewątpliwie ważnym (korespondującym wprost z centralną ideą konferencji) wydarzeniem była realizacja artystyczna Joanny Adamczewskiej pt. Acoustic books’’, poprzedzona wprowadzeniem dr hab. Tomasza Wilmańskiego (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu).
Konferencji towarzyszyła wystawa zrealizowana w Galerii CKiS ,,Wieża Ciśnień’’ w Koninie pt. ,,Pas transmisyjny’’ (kuratorzy: T. Misiak, A. Nowaczyk, M. Olejniczak), w ramach której odbyły się koncerty i pokazy prac video, zaprezentowane zostały obiekty i instalacje oraz performance.
Konferencja stanowiła wspólne przedsięwzięcie kilku instytucji: Zakładu Edukacji i Pomocy Społecznej - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie (gospodarz), Instytutu Dziennikarstwa, Komunikowania i Technologii Mediów - Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu, Wydziału Malarstwa i Rysunku – Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu oraz Centrum Kultury i Sztuki w Koninie. Patronat nad konferencję objęło czasopismo ,,Glissando’’.
Tomasz Misiak, Marcin Olejniczak
Odwiedź nas:
Facebook 
YouTube 
Instagram 
Tik-Tok